จำนวนโครโมโซมของสิ่งมีชีวิต

จำนวนโครโมโซมของสิ่งมีชีวิต 

                      มีจำนวนโครโมโซมที่คงที่และเท่ากันเสมอ ถ้าสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันจะมีจำนวนโครโมโซมที่แตกต่างกัน จำนวนโครโมโซมในเซลล์ร่างกายและโครโมโซมในเซลล์สืบพันธุ์จะแตกต่างกัน โดยโครโมโซมในเซลล์สืบพันธุ์จะมีเพียงครึ่งหนึ่งของเซลล์ร่างกาย 

                      การศึกษาจำนวนและรูปร่างโครโมโซมของสิ่งมีชีวิต เช่น คน ทำโดยนำเซลล์ร่างกาย เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาวบางชนิดมาศึกษา และนำมาถ่ายภาพของโครโมโซม จากนั้นจึงนำภาพถ่ายโครโมโซมมาจัดเรียงตามรูปร่าง ลักษณะ และขนาด โดยนำโครโมโซมที่มีรูปร่างลักษณะเหมือนกันและขนาดใกล้เคียงกันมาจัดไว้ในคู่เดียวกัน

                    ในคนมีโครโมโซม 46 แท่ง จัดได้ 23 คู่ แบ่งเป็นออโทโซม ซึ่งมีลักษณะเหมือนกันในเพศชายและเพศหญิงจำนวน 22 คู่ ส่วนคู่ที่ 23 เป็นโครโมโซมเพศ มีลักษณะต่างกันดังรูป

 

โครโมโซมเซลล์ร่างกาย 1 เซลล์ของผู้ชาย

 

โครโมโซมเซลล์ร่างกาย 1 เซลล์ของผู้หญิง

            ในเพศชายมีโครโมโซมเพศหนึ่งแท่งขนาดใหญ่ เรียกว่า โครโมโซม X และโครโมโซมเพศอีกแท่งหนึ่งมีขนาดเล็ก เรียกว่า โครโมโซม Y สัญลักษณ์เพศชายคือ XY ส่วนโครโมโซมเพศของเพศหญิงเป็นโครโมโซม X เหมือนกันทั้งคู่ สัญลักษณ์เพศหญิงคือ XX 

ภายในนิวเคลียสของแต่ละเซลล์ประกอบเป็นร่างกายของสิ่งมีชีวิต จะมีจำนวนโครโมโซมเท่ากันหมดทุกเซลล์ เช่น ทุกๆ เซลล์ของร่างกายคนมีโครโมโซมจำนวน 46 แท่ง ส่วนในเซลล์สืบพันธุ์จะมีโครโมโซมเพียงครึ่งเดียวของเซลล์ร่างกาย ดังแผนภาพ

 

แผนภาพแสดงเซลล์สืบพันธุ์เพศชายและเพศหญิง

            เมื่อเซลล์อสุจิ (sperm) ของพ่อและเซลล์ไข่ (egg) ของแม่ ซึ่งมีโครโมโซมเซลล์ละ 23 แท่ง มารวมกันเป็นเซลล์ใหม่ มีจำนวนโครโมโซม 46 แท่ง ซึ่งเท่ากับเซลล์ร่างกายปกติดังรูป

 

รูปแสดงจำนวนโครโมโซมภายหลังการปฏิสนธิ

ข้อควรทราบ

            โครโมโซมในเซลล์ร่างกายของสิ่งมีชีวิตมีรูปร่างลักษณะเหมือนกันเป็นคู่ๆ แต่ละคู่เรียกว่า ฮอมอโลกัสโครโมโซม (homologous chromosome) เมื่อแบ่งเซลล์โครโมโซมแต่ละแท่งจะประกอบด้วยโครมาทิด 2 โครมาทิด (chromatid) ที่เหมือนกัน บริเวณที่โครมาทิดทั้งสองติดกันเรียกว่า เซนโทรเมียร์ (centromere)

จำนวนโครโมโซมของสิ่งมีชีวิตต่างๆ

ควายมีจำนวนโครโมโซม 30 คู่ 60 แท่ง

แมว  มีจำนวนโครโมโซม 19 คู่ 38 แท่ง

สุนัข  มีจำนวนโครโมโซม 39 คู่ 78 แท่ง

แพะ  มีจำนวนโครโมโซม 30 คู่ 60 แท่ง

ม้า  มีจำนวนโครโมโซม 32 คู่ 64 แท่ง

หมู  มีจำนวนโครโมโซม 19 คู่ 38 แท่ง

แกะ  มีจำนวนโครโมโซม 27 คู่ 54 แท่ง

อูฐ  มีจำนวนโครโมโซม 35 คู่ 70 แท่ง

ค้างคาว  มีจำนวนโครโมโซม 22 คู่ 44 แท่ง

สลามันเดอร์  มีจำนวนโครโมโซม 12 คู่ 24 แท่ง

โค  มีจำนวนโครโมโซม 30 คู่ 60 แท่ง

ม้า  มีจำนวนโครโมโซม 32 คู่ 64 แท่ง

สุกร  มีจำนวนโครโมโซม 19 คู่ 38 แท่ง

แกะ  มีจำนวนโครโมโซม 27 คู่ 54 แท่ง

ไก่  มีจำนวนโครโมโซม 39 คู่ 78 แท่ง

ไก่งวง  มีจำนวนโครโมโซม 40 คู่ 80แท่ง

แมลงหวี่  มีจำนวนโครโมโซม 4 คู่  8แท่ง

กบ  มีจำนวนโครโมโซม 13 คู่  26แท่ง

หนู  มีจำนวนโครโมโซม 21 คู่  42แท่ง

วัว  มีจำนวนโครโมโซม 30 คู่  60แท่ง

คน  มีจำนวนโครโมโซม 23 คู่  46แท่ง

ถั่วลันเตา  มีจำนวนโครโมโซม 7 คู่  14แท่ง

หัวหอม  มีจำนวนโครโมโซม 8 คู่  16แท่ง